Azərbaycanda BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Tərəflər Konfransının (COP) keçirilməsi ölkəmiz üçün əhəmiyyətli bir tarixi an olmaqla yanaşı, iqlim dəyişiklikləri mövzusunda milli və qlobal səviyyədə həmrəylik və əməkdaşlığın möhkəmləndirilməsinə böyük töhfədir. Bu tədbir vasitəsilə Azərbaycan davamlı inkişaf məqsədləri və yaşıl texnologiyaların tətbiqi sahəsində göstərdiyi səyləri beynəlxalq miqyasda təsdiq edir. Dünyanın üzləşdiyi ekoloji problemlər və bugünkü faktlar işığında keçiriləcək müzakirələrin perspektivləri deyilənləri təsdiq edir.
COP-un əsas missiyası və əhəmiyyəti
COP BMT-nin İqlim Dəyişiklikləri Çərçivə Konvensiyası (UNFCCC) əsasında təsis edilən ən böyük illik toplantılardan biridir və hər il qlobal miqyasda iqlim dəyişiklikləri ilə mübarizə tədbirlərini gücləndirməyi qarşıya məqsəd qoyur. Hər bir ölkə öz karbon tullantılarını azaltmaq və bərpa olunan enerji mənbələrinə keçidi sürətləndirmək üçün strategiyalarını bölüşür, yeni öhdəliklər götürür və qlobal əməkdaşlıq imkanlarını dəyərləndirir. Azərbaycanın ev sahibliyi etməsi ölkənin ekoloji dayanıqlılıq sahəsində həmrəylik içində olduğunun bir təsdiqidir və regionda ekoloji liderliyə nail olmaq istəyi kimi qəbul edilə bilər.
Azərbaycanın iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə rolunun güclənməsi
Azərbaycanda iqlim dəyişikliyi nəticəsində baş verən təbii dəyişikliklər – su resurslarının azalması, quraqlıq riskinin artması və ətraf mühitin çirklənməsi kimi problemlər xüsusi diqqət tələb edir. Belə bir tədbirin burada keçirilməsi, Azərbaycanı bu problemləri qlobal forumda paylaşaraq daha təsirli və strateji həll yolları irəli sürməyə sövq edir. Bu çərçivədə Azərbaycan COP-a su ehtiyatlarının effektiv idarə olunması, şəhərlərin “yaşıl enerji” ilə təmin olunması və ekoloji davamlılıq mövzularında yeni layihə və proqramlarını təqdim edir, tərəflərdən də bu mövzularda yeni layihələr gözləyir.
Davamlı inkişaf məqsədlərinə doğru: Azərbaycanın COP-da yerləşdirəcəyi perspektiv
Azərbaycan BMT-nin Davamlı İnkişaf Məqsədlərinə (SDG) uyğun olaraq “yaşıl iqtisadiyyata keçid” hədəflərini əsas alıb. Ölkə daxilində aparılan yeniliklər arasında bərpa olunan enerji layihələri, az karbonlu nəqliyyat sistemləri və tullantıların təkrar emalı sahəsində ciddi dəyişikliklər nəzərdə tutulur. COP tədbiri çərçivəsində bu mövzuların beynəlxalq müzakirələrdə geniş təmsil olunması, Azərbaycanın bu sahədə hədəflərini həyata keçirmək üçün həm də qlobal dəstəklərin əldə olunmasına kömək edə bilər. Ölkəmiz COP vasitəsilə öz ekoloji təşəbbüslərini nümayiş etdirməklə yanaşı, digər ölkələrlə də ekoloji həll yolları üçün əməkdaşlıq perspektivlərini genişləndirir.
Bugünkü faktlar və tədbirə hazırlıq
Hal-hazırda Azərbaycanda COP tədbiri yüksək səviyyədə davam etdirilir. Azərbaycan hökuməti, qeyri-hökumət təşkilatları və beynəlxalq nümayəndələr COP çərçivəsində su qıtlığı, tullantıların azaldılması və ekoloji davamlılıq məsələlərini geniş müzakirə etmək üçün əməkdaşlıq edir. Hazırkı tədqiqatlara əsasən iqlim dəyişikliyinin nəticələri Azərbaycanda su resurslarının azalmasına və kənd təsərrüfatına təsirinə dair ciddi proqnozlarla müşayiət olunur. Bu mövzular COP tədbirində Azərbaycan tərəfindən təqdim edilən əsas istiqamətlərdir.
Beynəlxalq dairələrin COP-u boykot etməsi və Azərbaycanın cavabı
Bəzi beynəlxalq dairələr Azərbaycanın ev sahibliyi etdiyi COP-u boykot etməklə bağlı qərarlar qəbul edib. Bu boykotlara cavab olaraq Prezident cənab İlham Əliyev ötən gün COP-da verdiyi mesajda qeyd edib: "Mənim sonuncu mesajım, təxminən, bir ildir ki, boykotu təşviq edən dairələrədir. Onlar əllərində olan bütün alətlərdən istifadə etdilər ki, Bakıda COP29-u boykot kampaniyası başlansın. Onlara pis xəbər var: bizim 196 ölkədən gəlmiş və qeydiyyatdan keçmiş 72 min iştirakçımız var. Onların sırasında 80 prezident, vitse-prezident və baş nazirlər var. Beləliklə, dünya Bakıya toplaşıb və biz bütün dünyaya deyirik: Azərbaycana xoş gəlmisiniz!"
Azərbaycanın mövqeyi, dialoq və əməkdaşlıq ruhunda bir araya gəlməyin və ekoloji problemlərin həlli üçün qlobal səylərin əhəmiyyətini vurğulayır.
Azərbaycanın COP-a yanaşması: birgə hərəkət və konstruktiv əməkdaşlıq çağırışı
Prezident İlham Əliyevin sözləri ilə desək: "Azərbaycan qlobal ətraf mühit problemlərinin həllində birgə hərəkətin vacibliyinə inanır və bütün ölkələri bu məsələlərdə konstruktiv əməkdaşlığa çağırır". Azərbaycan üçün COP təkcə ətraf mühit məsələlərinin müzakirə edildiyi platforma deyil, həm də dövlətlərin bir araya gələrək davamlı inkişaf məqsədlərinə nail olmaq üçün ortaq səylər göstərməsi üçün mühüm fürsət sayılır. Bu yanaşma Azərbaycanın qlobal ekoloji çağırışlara həm milli, həm də beynəlxalq səviyyədə cavab vermək əzmində olduğunu, əməkdaşlıq və sülh ruhunda qarşılıqlı fəaliyyətə önəm verdiyini göstərir.
Azərbaycanın COP-dan gözləntiləri
Azərbaycanın COP-da iştirakı və ev sahibliyi regionda ekoloji siyasətin formalaşmasında nüfuzunun artmasına, qlobal səviyyədə ekoloji lider mövqeyə gəlməsinə yol açır. Beynəlxalq tərəfdaşlarla birgə həyata keçiriləcək layihələr, Azərbaycanın iqtisadiyyatında yaşıl texnologiyaların rolunu artırmaqla bərabər, davamlı inkişaf üçün yeni iş imkanları yaradır. Beləliklə, COP-un Azərbaycanda keçirilməsi həm milli, həm də beynəlxalq miqyasda əhəmiyyətli dəyişikliklərə təkan verəcək.
Nicat Quliyev
Naxçıvan televiziyasının baş redaktoru
NTV canlı
Radio canlı
Nuhçıxan